دی ۶, ۱۳۹۶

اربیل، کردستان عراق - بدر محمود، مغازه‌داری که به تازگی فروشگاه خود را در شهر اربیل کرستان عراق بازگشایی کرده است، می‌گوید: «یک بقالی کوچک محلی مثل مغازهٔ من باید بتواند به کار خود ادامه دهد. وقتی شرایط در این مغازه بد باشد، پس جاهای دیگر چقدر خراب است؟» مغازهٔ او این‌بار کوچک‌تر از سابق است زیرا درآمد به خاطر محصولات کمتر و موجودی انبار قلیل‌تر، افت کرده است. او می‌گوید: «باید راهی پیدا کنم که به حیات کاری خود ادامه دهم؛ زیرا محله و به‌خصوص کودکان، به من نیاز دارند.»

مغازهٔ محمود یکی از ۳۰۰ فروشگاهی بود که طی چهار ماه گذشته در اربیل بسته شدند؛ یعنی یک‌سوم کل مغازه‌های شهر. این امر معرف رکودی است که با جنگ هزینه بردار علیه داعش آغاز شد و با همه‌پرسی استقلال کردستان عراق به شرایطی وخیم‌تر رسید.

او می‌گوید: «یک ماه پیش از همه‌پرسی، مردم صرفه‌جویی در هزینه‌های خود را آغاز کردند زیرا نمی‌دانستند چه خواهد شد. شرایط پس از آن حتی بدتر [از پیش‌بینی‌ها] شد. دوستانی که مغازه‌های‌شان اجاره‌‌ای بود، حتی پیش از من بستند. حداقل من نباید اجاره بدهم چون مالک هستم.»

پیش از تحریم هوایی توسط بغداد در پی همه‌پرسی ماه سپتامبر، کردستان مقصد محبوبی برای بازرگانان، امدادگران و صاحبان حرفه‌های دیگر بود که از مبادی وین، فرانکفورت، لندن، بیروت، استانبول، تهران و دوبی می‌آمدند. اکنون، بسیاری افراد به خاطر این‌که برای عبور از طریق بغداد نیاز به ویزا دارند یا باید از طریق راه طولانی زمینی ترکیه عبور کنند، از سفر صرفنظر می‌کنند. دو راه مذکور، هزینهٔ سفر به کردستان را به بیش از دو برابر سابق افزایش داده است.

تمامی پروازهای بین‌المللی اکنون باید از بغداد بگذرند و همین موضوع، هزینه و زمان را بیشتر کرده است. سفر زمینی میان اربیل و سایر نقاط عراق ممکن نیست زیرا جاده‌های اصلی در پی عملیات نظامی بسته‌اند. در ماه اکتبر، تنها چند مایل دورتر از اربیل، پیشمرگه‌های کردستان خود را رویاروی ارتش عراق دیدند و از اکثر مناطق مورد منازعه که در جنگ با داعش تصاحب کرده بودند، عقب نشستند. جاده‌های طولانی‌تر اغلب ناامن‌تر هستند و مشکلی به مشکلات می‌افزایند.

کاوه محمود، وزیر پیشین کرد که رهبر حزب کمونیست کردستان است، دربارهٔ بحران اقتصادی سخن گفت و سیاست‌های حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق، را علیه اقلیم کردستان در پی رفراندوم، تقبیح کرد. 

محمود گفت: «این تدابیر با هدف تشویق یکپارچگی عراق انجام شده‌اند اما چگونه می‌توانید از کسی انتظار داشته باشید تا در کنار کسی بماند که چنین سیاست‌هایی را علیه او به کار می‌بندد؟»

بغداد حتی در تلاش است تا خودمختاری اقلیم کردستان را محدود کند. اسناد رسمی دولت عراق اکنون از «سه استان شمالی» یاد می‌کنند و اغلب تدابیر نشانگر آن هستند که قصدی برای رفتار با اقلیم کردستان به آن صورت [سه استان شمالی] وجود دارد. دارا جلیل، عضو اتاق بازرگانی کردستان به شبکهٔ ان‌.آر.تی کردستان گفت که مقررات جدید، شرکت‌های اقلیم کردستان را که می‌خواهند به بخش‌های مرکزی و جنوبی عراق کالا بفروشند، ملزم می‌کند تا از بغداد مجوز دریافت کنند.

از آن‌جا که تجارت با همسایگان منبع درآمدی مهم برای اقلیم کردستان است، بسته‌شدن برخی از پست‌های مرزی با ایران نیز اثری منفی داشته است.

سایر تدابیر، مانند آن‌ها که عملکرد بانک‌های کردستان را دشوار می‌کنند، به اثر منفی بر اقتصاد افزوده‌اند و باعث کندی بازار و توقف کامل تجارت املاک شده‌اند. از آن‌جا که مذاکرات میان اربیل و بغداد تا کنون توفیقی کسب نکرده، اقتصاد راکد شده است.

ادامهٔ عسرت، منتهی به سه روز تظاهرات در ماه دسامبر شد که در چند شهر کردستان ساختمان‌های دولتی به آتش کشیده شدند، شش تظاهرکننده به قتل رسیدند و صدها تن بازداشت شدند تا پلیس امنیتی بتواند آرامش تحمیلی را ایجاد کند.

پس از تظاهرات، عبادی وعده داد تا بخشی از حقوق کارمندان کردستان را پرداخت کند که در انتظار تأیید شرایط استخدامی‌شان هستند. عبادی به عنوان پیش‌شرط‌های مذاکره، تکرار کرد که اربیل ابتدا باید وفاداری به قانون اساسی را ابراز کند، تمامی پست‌های مرزی را به نیروهای فدرال عراق تحویل دهد، و به مرزهای پیش از سال ۲۰۰۳ بازگردد.

عبادی روز ۲۷ سپتامبر گفت که دولتش پرداخت حقوق به کارمندان دولتی کردستان را آغاز کرده است. اولین پرداخت‌ها شامل پرسنل منابع آب می‌شوند و با پرداخت حقوق بخش‌های آموزشی و درمانی ادامه می‌یابند. او مقام‌های کردستان را متهم کرد که فهرست‌های تقلبی ارائه کرده است و این فهرست‌ها باید بار دیگر بررسی و اصلاح شوند.

نوری مالکی، مخالف سیاسی عبادی، که سال ۲۰۱۴ پرداخت حقوق‌ها را در پی منازعات نفتی با کردها قطع کرده بود، اکنون می‌گوید که از بازپرداخت حقوق کارکنان حمایت می‌کند تا ثبات به این نقطه بازگردد. او گفت: «شرم‌آور است که مردم کردستان را به خاطر کسب رأی بیشتر در انتخابات، تنبیه کنیم. این رویکرد نه اخلاقی، نه ملی و نه قانونی است.» مالکی خواستار گفت‌وگوی مستقیم شده است؛ هرچند که بسیاری این حرف‌های او را تنها با هدف ضربه‌زدن به عبادی می‌دانند. مالکی پیش‌بینی کرد: «کردها دوباره شریک و برادر ما در این کشور خواهند شد.»

علی‌رغم شایعاتی که می‌گویند تحریم فرودگاه‌ها به زودی برداشته خواهند شد، کردهای آگاه به مسئله، ابراز تردید می‌کنند. یکی از مشاوران نخست‌وزیر اقلیم کردستان، با شرط محرمانه‌ماندن نامش به المانیتور گفت که انتظار دارد مشکلات تا زمان انتخابات عراق در ماه مه باقی بمانند زیرا عبادی نیاز دارد تا شعارهای ضد کردی خود را حفظ کند و رأی بهتری نسبت به رقبای خود داشته باشد.

کردها به خاطر تدابیر بغداد، درآمد نفتی خود را از دست دادند و برای حقوق کارمندان‌شان به بغداد محتاج شدند؛ حقوقی که هنوز هم پرداخت نشده است. محمود اشاره می‌کند که «اگر دولت اقلیم کردستان یک طرح جدی تنظیم و سیاست‌هایی را علیه فساد اجرا کند و حقوق‌ها را دو برابر کند، آن‌گاه بسیاری از مشکلات قابل حل هستند. همچنین، افراد از احزاب مختلف در حال تلاش برای یافتن راه‌حل هستند. این، یک بحران وحشتناک است اما تا ابد باقی نخواهد ماند.»